Stabilisator

Een stabilisator op een caravan is een speciale koppeling die is voorzien van een systeem met remsegmenten die ook wel frictiecups worden genoemd. Deze remsegmenten drukken bij een geactiveerde stabilisator met kracht op de trekhaak kogel. Dit zorgt ervoor dat de caravan stabieler weggedrag vertoont en minder snel zal gaan slingeren.

Comfortabel en veilig rijden dankzij de stabilisator koppeling op de caravan

Bij een standaard aanhangwagen koppeling valt de 50mm trekhaak kogel in de koppeling en wordt deze door het sluitingsmechanisme van de koppeling geblokkeerd. Zo kan de aanhanger niet van de kogel loskomen zonder het sluitingsmechanisme te bedienen. Bij deze koppeling wordt de kogel niet afgeklemd en is er een marginale ruimte tussen de koppeling en de trekhaak. De trekhaak moet hierbij worden ingevet zodat de koppeling soepel om de trekhaak kan draaien en de slijtage wordt beperk. De standaard koppeling heeft dus geen stabiliserende werking.

Heel anders is dit bij een stabilisator koppeling. Bij het gebruik van een stabilisator koppeling moet de trekhaak namelijk juist NIET zijn ingevet en moet hij vrij van vuil en andere zaken zijn voor een optimale werking. De stabilisator koppeling wordt aangebracht door het sluitingsmechanisme vrij te geven en de koppeling over de kogel te laten zakken. Het sluitingsmechanisme zorgt ervoor dat de koppeling niet los kan komen van de trekhaak kogel dus er kan zonder de stabilisator te activeren al veilig met de caravan gereden worden.

Het activeren van de stabilisator werkt per stabilisator verschillend. Bij de ene stabilisator moet je aan een ronde knop aan de zijkant van de koppeling draaien totdat deze ratelt en vervolgens een beugel naar beneden drukken om de remblokjes in de koppeling op de trekhaak kogel te drukken. Bij de andere stabilisator koppeling is het alleen een kwestie van een beugel aandrukken en bij weer een andere koppeling moeten er twee beugels in elkaar worden gehaakt en door middel van een cilinder op druk worden gebracht.

Het effect van de verschillende handelingen is hetzelfde: Er worden binnenin de koppeling speciale remsegmentjes met kracht op de trekhaak kogel geduwd. Deze remblokjes zorgen voor frictie op het draaipunt en hierdoor zal de caravan stabieler achter de auto hangen. Bij remblokjes die vanaf de zijkant op de koppeling drukken zal de slingerbeweging worden tegengegaan. Bij een stabilisator met remblokjes voor en achter op de koppeling wordt ook de deining van de caravan gedempt. In de moderne stabilisator koppelingen zijn vaak zowel segmentjes in de voor- en achterzijde van de koppeling aanwezig, als ook aan de zijkanten. Dit zorgt dus voor een optimaal rijcomfort. Technisch gezegd verhoogt de stabilisator koppeling de kritische rijsnelheid van een caravan met ca. 30%. De kritische rijsnelheid van de caravan is de snelheid waarbij de caravan begint te slingeren en waarbij het slingereffect ook steeds groter zal worden. Onder de kritische rijsnelheid zal de slingerbeweging zichzelf dempen en dus vanzelf minder worden. In theorie zou je met een goed werkende stabilisator dus zo’n 30% harder kunnen rijden, maar dit is uiteraard niet de bedoeling. De stabilisatorkoppeling is echt bedoeld als een comfortmiddel.

Verschillende uitvoeringen van de stabilisator koppeling voor de caravan

Er zijn verschillende fabrikanten van stabilisator koppelingen. Wij zullen hier de meest voorkomende even benoemen. De bekendste fabrikanten zijn ALKO, Winterhoff en Westfalia. Deze fabrikanten hebben verschillende modellen stabilisator koppelingen, die door de jaren heen zijn doorontwikkeld en aangepast.

De ALKO Stabilisator koppeling voor caravans en aanhangers

Allereerst hebben we de ALKO AKS-1300. Dit is de uitvoering met een draaischijf aan de zijkant van de koppeling die je moet aandraaien totdat hij begint te ratelen. Vervolgens moet je de hefboom aan de andere kant van de koppeling naar beneden drukken. Deze stabilisator is geschikt voor wat lichter caravans tot 1360kg. 

Sinds 31-12-2018 is deze stabilisator door ALKO uit het leveringsprogramma gehaald en is alleen de AKS 3004 nog leverbaar. De AKS 3004 is de opvolger van de oudere varianten van deze koppeling: De AKS 2000 en De AKS 2004. De oudere varianten hadden een rode handgreep waarmee je de stabilisator activeerde en de nieuwe AKS 3004 is zwart. De ALKO AKS 3000 Stabilisator is een geschikt voor caravans en aanhangers met een maximale massa tot 3000kg. en wordt meestal gebruikt bij caravans met een ALKO chassis.

De Winterhoff stabilisator koppeling voor caravans en aanhangers

De stabilisator van Winterhoff die we veel tegenkomen op caravans met een BPW chassis is de Winterhoff WS 3000. De WS 3000 is er in 2 uitvoeringen: De versie van vóór augustus 2002 en de versie vanaf augustus 2002. Deze uitvoeringen hebben verschillende remschoensets en zijn in de bediening ook iets verschillend, dus als je nieuwe remschoentjes wilt bestellen is het wel van belang dat je even oplet en de remschoentjes voor de juiste versie besteld.
Bij de WS 3000 stabilisatorkoppeling van vóór augustus 2002 zit er aan de zijkant van de koppeling een ontgrendeling pal. Deze pal moet je naar beneden drukken om de stabilisator te kunnen ontkoppelen. Eenmaal ontkoppeld blijft het sluitingsmechanisme van de koppeling open staan en de beugel van de koppeling omhoog. Laat je de koppeling op de trekhaak zakken dan zal de hendel van de stabilisatorkoppeling naar beneden schieten en is het aankoppelmechanisme vergrendeld. De stabilisator functie is echter nog niet actief, want om deze te activeren moet je de hendel van de stabilisatorkoppeling met kracht naar beneden drukken.
Bij de nieuwe variant die is geproduceerd in de periode vanaf augustus 2002 is geen ontgrendel pal meer aan de zijkant van de koppeling aanwezig. Deze koppeling kun je ontgrendelen door het handvat in zijn geheel een stukje schuin omhoog te tillen. Er zit een uitsparing in het kunststof van de hendel die dit mogelijk maakt en hierdoor til je het handvat als het ware over zijn ontgrendelingsbeveiliging heen. Het handvat blijft ook bij deze uitvoering weer omhoog staan en deze klapt pas weer dicht als er een trekhaakkogel in de koppeling wordt gedrukt. De stabilisatorfunctie van de koppeling wordt op dezelfde wijze geactiveerd als bij zijn voorganger: Eenvoudig door de het handvat met kracht naar beneden te drukken.

De Westfalia SSK stabilisatorkoppeling voor caravans en aanhangers.

De Westfalia SSK stabilisatorkoppeling is een stabilisator koppeling waarbij de remblokjes vanaf de zijkant tegen de trekhaak kogel worden gedrukt. Dit kun je op het moment dat de caravan aan de auto is aangekoppeld zelf doen door twee beugels die aan de zijkant van de koppeling zitten bevestigd als het ware in elkaar te haken en door middel van een hendel te vergrendelen. Op het moment dat de beugels in elkaar gedrukt worden zorgt een aanwezige cilinder voor de juiste druk op de remsegmenten. Deze koppeling ziet er cosmetisch wat minder gelikt uit dan de hierboven beschreven varianten en hij wordt door de meeste mensen in gebruik ook als wat minder eenvoudig ervaren. Desalniettemin heeft de koppeling een prima werking om slingeren van de caravan tegen te gaan. Er zijn 3 uitvoeringen van deze koppeling op de markt en deze uitvoeringen hebben alle 3 verschillende remsegmenten. De SSK 1 koppeling is de eerste uitvoering en deze is gemaakt tot 1990. Tussen 1990 en 1997 is de SSK 2 koppeling gefabriceerd. De laatste uitvoering is de SSK 3 koppeling en deze is na 1997 geproduceerd.

Bij een schroef trekhaak mag nooit een stabilisator koppeling worden gebruikt!

Een stabilisatorkoppeling op een caravan mag worden gebruikt in combinatie met bijna alle trekhaken. Het maakt niet uit of je een vaste trekhaak hebt of een demontabele trekhaak, de stabilisator zal zijn werk doen. Er is echter één situatie waarin de stabilisator niet mag worden gebruikt. Dit is in het geval van een trekhaak koppeling die aan de onderkant met een grote moer is vastgeschroefd. Bij een dergelijke trekhaak kunnen de wringende krachten van de stabilisator koppeling ervoor zorgen dat de trekhaak gaat meedraaien waardoor de moer onderaan de trekhaak langzaamaan los zal komen. Dit kan dus leiden tot levensgevaarlijke situaties.